Sợi gai dầu là gì? Đặc tính, ưu điểm và ứng dụng

Sợi gai dầu là loại sợi được chiết xuất từ cây gai dầu tự nhiên. Đây là loại sợi có độ bền cao, khả năng kháng khuẩn và thấm hút tốt. Vì vậy chúng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Phổ biến nhất trong dệt may, xây dựng, trang trí, thủ công mỹ nghệ, sản xuất giấy. Hãy cùng Cừ Tràm Thái Dương đi tìm hiểu chi tiết về đặc điểm, ứng dụng và quy trình sản xuất sợi gai dầu trong bài viết dưới đây.

Sợi gai dầu là gì?

Sợi gai dầu là loại sợi tự nhiên được chiết xuất từ phần thân cây gai dầu (tên khoa học: Cannabis sativa). Loại sợi này nổi tiếng với độ bền, chắc và khả năng chống phân hủy cao. Vì vậy mà chúng được sử dụng rộng rãi trong ngành dệt may, công nghiệp, xây dựng trang trí, thủ công và nhiều sản phẩm khác nhờ tính bền vững và thân thiện với môi trường.

Xem thêm: Sợi đay làm từ gì? Đặc điểm, ứng dụng và quy trình sản xuất cây đay lấy sợi

Lịch sử của cây gai dầu (hemp)

Cây gai dầu là một phần quan trọng trong nền nông nghiệp của loài người từ thuở sơ khai. Sợi gai dầu đầu tiên tìm thấy trong một mộ cổ ở vùng Lưỡng Hà có niên hạn 8.000 năm trước Công nguyên. Người ta tin loại cây này đã được trồng làm thuốc ít nhất 10.000 năm trước, có nghĩa gai dầu là một trong những loài cây đầu tiên loài người đưa vào canh tác.

Cây gai dầu (tên tiếng anh: hemp) có tên khoa học là Cannabis sativa. Trong thành phần nhựa cây có chất tetrahydrocannabinol (THC), và một số chất gây nghiện khác, gọi là các cannabinoids. Đây mới là mục đích chính cây này được trồng rộng rãi khắp châu Á và châu Âu. Mãi đến đầu Thời Đại Đồ Sắt (Iron Age), khoảng 3.000 năm trước, người ta mới biết sản xuất vải gai dầu.

Đặc tính của sợi gai dầu

Sợi gai dầu có đặc tính nổi bật là độ bền cao, khả năng kháng khuẩn tự nhiên, thấm hút mồ hôi tốt và thân thiện với môi trường. Sợi gai dầu có thể chịu được sự mài mòn tốt hơn sợi cotton và trở nên mềm mại hơn sau mỗi lần giặt. Ngoài ra sợi này còn chống tia UV và dễ nhuộm màu.

Ưu điểm của sợi gai dầu

• Rất bền và chống mài mòn tốt: Sợi gai dầu có độ bền cao, chịu mài mòn tốt hơn sợi cotton tới 8 lần.
• Kháng khuẩn tốt: Khả năng kháng khuẩn tự nhiên, giúp ngăn ngừa vi khuẩn phát triển và giảm thiểu mùi hôi do mồ hôi.
• Chống tia UV: Giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời và giữ màu vải tốt hơn.
• Thấm hút và thoáng khí: Cấu trúc sợi xốp giúp thấm hút mồ hôi hiệu quả và thoáng khí, giữ cho người dùng luôn khô ráo và thoải mái trong mọi thời tiết.
• Thân thiện với môi trường: Có khả năng phân hủy sinh học tự nhiên. Quá trình trồng trọt không cần sử dụng thuốc trừ sâu, giúp cải thiện chất lượng đất.
• Mềm mại theo thời gian: Vải từ sợi gai dầu càng sử dụng và giặt nhiều sẽ càng trở nên mềm mại hơn.
• Không gây dị ứng: Phù hợp với da nhạy cảm vì ít gây kích ứng da.

Ứng dụng của sợi gai dầu

– Dệt may: Quần áo, giày dép, mũ, túi xách, khăn, ga, rèm, vải bạt, vải buồm và các vật dụng trang trí nội thất khác nhờ khả năng thấm hút và kháng khuẩn.

– Công nghiệp: Dây thừng, dây cáp và các vật liệu chịu lực cao khác. Sản xuất giấy với độ bền cao.

– Xây dựng: Vật liệu cách nhiệt, chất độn và các thành phần trong sản phẩm xây dựng như bê tông gai dầu.

Xem thêm: Các loại dây thừng tự nhiên trang trí làm đồ handmade phổ biến

Quy trình sản xuất sợi gai dầu

Bước 1: Thu hoạch và làm mềm vỏ cây

Cây gai dầu được thu hoạch sau từ 3-4 tháng trồng. Thân cây được phơi khô và ngâm nước để làm mềm vỏ và phá vỡ các liên kết pectin, giúp dễ tách sợi hơn.

Bước 2: Tách sợi

Sợi được tách ra khỏi lõi gỗ bằng các phương pháp thủ công hoặc máy móc:

+ Bóc vỏ thủ công: Bóc từng lớp vỏ ra khỏi lõi gỗ bằng tay, một công đoạn tốn nhiều công sức.

+ Sử dụng máy móc có con lăn để nghiền thân cây hoặc máy nghiền búa để đập thân để tách sợi ra khỏi lõi gỗ.

Bước 3: Làm sạch và xử lý sợi

Sợi được làm sạch và tăng độ bền bằng cách ngâm trong dung dịch kiềm nhẹ và sau đó được sấy khô.

Bước 4: Chải và kéo sợi

Sợi được chải để loại bỏ các tạp chất và làm thẳng sợi. Sau đó nối lại với nhau và kéo thành sợi thô.

Sợi gai dầu có ý nghĩa quan trọng trong các khía cạnh sản xuất bền vững và giá trị văn hóa. Gắn liền với các truyền thống và di sản của các dân tộc như đồng bào H’Mông. Hy vọng bài chia sẻ này của Cừ Tràm Thái Dương sẽ đem tới cho quý độc giả những thông tin hữu ích về sợi gai dầu, những đặc tính, ưu điểm và ứng dụng của chúng.